De komende zestien jaar investeert Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier met het programma Wateropgave 2 € 50 miljoen in de versterking van het watersysteem. Via dit programma vergroot HHNK zowel de capaciteit van het watersysteem als de mogelijkheden tot het verdelen van water in overlastsituaties.
De komende vier jaar wordt het watersysteem van Geestmerambacht, Zuidpolder en Beverwijk verbeterd. Daarnaast wordt een deel van de bestaande waterbergingen geoptimaliseerd door de toestroom te verbeteren en bergingen in te richten als interne noodbergingen voor de polders. Ook worden de watersystemen versterkt in Zijpe, Egmond en omgeving, Heerhugowaard en Schermerboezem.
Risicobeperking
De voortgaande klimaatverandering maken het nemen van verdergaande maatregelen noodzakelijk. Extreme neerslaggebeurtenissen in onder meer ons eigen beheergebied en in Limburg in 2021 laten zien dat wateroverlast in de toekomst niet altijd is te voorkomen. Hoogheemraad Siem Jan Schenk: “Het doel is een klimaatbestendige leefomgeving waarbij we uitgaan van risicobeperking. In dit programma richten we ons op versterking van het watersysteem, maar dat alleen is niet voldoende. Het is ook noodzakelijk om veel aandacht te besteden aan de ruimtelijke inrichting van gebieden, het verbeteren van de bodemkwaliteit en vergroten van de infiltratiecapaciteit, het voorzien in noodbemaling en het aanpakken van risicogebieden, zowel in de landelijke als stedelijke omgeving.”
Infiltratiecapaciteit
Om risico’s op schade aan gewassen zo veel mogelijk te verkleinen is het van belang om wateroverlast op de akkers te beperken of te voorkomen. HHNK zal de komende jaren agrariërs ondersteunen met kennis en regelingen om de bodemkwaliteit te verbeteren en de infiltratiecapaciteit te vergroten. Dit moet leiden tot een betere gewasopbrengst en een vitalere bodem die meer water kan opnemen als dat moet en langer kan vasthouden als dat nodig is. Een betere waterhuishouding in de landelijke gebieden vermindert risico’s op schade als gevolg van klimaatverandering.
Noodbemaling
In periodes van extreme wateroverlast kan op sommige plekken op de boezem noodbemaling uitkomst bieden om tijdelijke wateroverschotten af te voeren en te verdelen om zo schades in poldersystemen te beperken of te voorkomen. Daarvoor worden bestaande of tijdelijke waterbergingen ingezet. In de komende programmaperiode wordt in samenspraak met belanghebbenden de capaciteit en ook de regelmacht van het watersysteem uitgebreid om zoveel mogelijk mee te kunnen ademen met de klimaatverandering.
Risicogebieden
Bij extreem hevige buien, waarbij een enorme hoeveelheid neerslag in korte tijd valt en een deel van het water op het maaiveld blijft staan, biedt noodbemaling echter geen uitkomst. In dergelijke situaties dienen de oplossingen in de polder zelf te worden gevonden. Bijvoorbeeld door overtollig water van schade-intensieve naar schade-extensieve gebieden te leiden. Of door te zorgen dat op de meest kwetsbare lage plekken er een grondgebruik is dat kan omgaan met tijdelijke wateroverlast. HHNK heeft de risicogebieden in kaart gebracht en deze worden in de programmaperiode tot 2038 aangepakt. Uit dat onderzoek komt naar voren dat in stedelijk gebied veel schade kan ontstaan door plasvorming. De ruimtelijke inrichting is hier dus zeer bepalend. Bestuurder Klazien Hartog: “Ook hier zal het afvoeren van overtollig water naar een schade-extensief gebied leiden tot minder schade. Tegelijkertijd vragen we aan gemeenten en burgers om zelf ook actie te ondernemen. Wij helpen gemeenten met kennis over het watersysteem en informeren burgers over wat zij kunnen bijdragen. Want werken aan een klimaatbestendig watersysteem is immers een zaak geworden van ons allemaal.”