maart 19, 2024

Over de molens..

Al eeuwenlang maken de waterschappen gebruik van een stuk oer-Hollandse innovatieve techniek: de poldermolens.

Het Werelderfgoed de Beemster werd ermee drooggemalen, evenals de Purmer, de Schermer, de Heerhugowaard en vele andere gebieden in Hollands Noorderkwartier.

Voor de dagelijkse bemaling zijn de poldermolens (bijna) niet meer noodzakelijk. Maar dat wil nog niet zeggen dat de molens nutteloos zijn geworden. Extra bemalingscapaciteit is voor het hoogheemraadschap altijd nuttig: bij zware regenval, bij calamiteiten als een gemaal defect is of als de elektriciteit is uitgevallen. Of gewoon om elektriciteit, kosten en het milieu te sparen. De poldermolens draaien tenslotte op de gratis wind en zijn daarmee C02-neutraal!

Niet alleen vroeger, maar vandaag de dag zijn de molens in de verdrukking. Bouwplannen en te hoge bomen rondom molens tasten de molenbiotoop aan. Een molen die niet goed kan draaien is eigenlijk reddeloos verloren. Groen,Water&Land zet zich in om de molens een goede plek te geven en de molenbiotoop te beschermen.

De prachtige poldermolens zijn niet alleen mooi in het Hollandse landschap, maar ook nuttig. Ook in de huidige tijd van computers en automatisering! Bijna iedere euro die aan een poldermolen wordt besteed, is dan ook goed besteed geld. En daarnaast verdienen de molens als eerbetoon aan de innovatieve werkwijze van onze voorouders alle respect en aandacht.

 

Oud erfgoed inzetten bij nieuwe klimaatuitdagingen

~ Poldermolens kunnen helpen wateroverlast te voorkomen – als er wind voldoende is ~

Poldermolens kunnen helpen wateroverlast te voorkomen

In Noord-Holland boven het IJ zijn nog 55 maalvaardige poldermolens aanwezig. Deze traditionele molens hebben eeuwenlang de polders drooggemalen. Maar met alle klimaatveranderingen kunnen ze ook nu een belangrijke rol spelen om wateroverlast te voorkomen. De Provinciale Molenfederatie heeft daarom een plan opgesteld om de molens in te zetten bij hevige regenval en als noodbemaling. Want de 55 poldermolens zijn in staat om 25.065 hectares geheel of gedeeltelijk droog te houden. Op 13 juni overhandigt Peter Tange, voorzitter van de Molenfederatie en burgemeester van Wormerland, het plan aan Luc Kohsiek, dijkgraaf van het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier.

Door de klimaatverandering worden de regenbuien steeds heftiger en valt er in korte tijd heel veel hemelwater. Zo viel er op 28 juli 2014 in Heemskerk ongeveer 150 mm in één dag, een hoeveelheid die normaal in een hele maand valt. De gemalen van het hoogheemraadschap hebben ca. tien dagen nodig om zo’n bui weg te malen en op dat moment is extra bemalingscapaciteit noodzakelijk. De eeuwenoude poldermolens kunnen dan prima ingezet worden. Maar de molens kunnen ook behulpzaam zijn als noodbemaling, bijvoorbeeld als een gemaal gerepareerd moet worden of in storing staat.

Gratis wind

De meeste poldermolens worden bediend door enthousiaste vrijwilligers die in hun vrije tijd met gratis wind het water uit de polders malen. Het hoogheemraadschap hoeft daardoor geen gemalen in te zetten, waardoor elektriciteit en CO2wordt bespaard. Zo kunnen de molens ook een bijdrage leveren aan een klimaat- en energieneutraal hoogheemraadschap. Om dat goed te kunnen regelen, moeten er echter wel goede afspraken gemaakt worden tussen de vrijwillig molenaars en het hoogheemraadschap.

Plan

Hoe meer de molenaars met hun poldermolens malen, des temeer voordeel kan het hoogheemraadschap behalen. En door een goede financiële regeling van het schap worden de vrijwillig molenaars extra gestimuleerd. De Molenfederatie heeft in overleg met de molenaars van de 55 poldermolens een plan opgesteld met daarin voorstellen voor een financiële regeling en afspraken tussen de molenaars en het hoogheemraadschap. Zo kan het cultureel erfgoed functioneel ingezet worden en bijdragen aan het hedendaagse waterbeheer.

Fotobijschrift: Peter Tange, voorzitter van de Molenfederatie en burgemeester van Wormerland overhandigd de brochure aan loco-dijkgraaf Rob Veenman. 


Molenfederatie wil molens laten draaien bij extreme wateroverlast: “Iets ouds als goede aanvulling op het nieuwe”

Noord-Holland zet poldermolens in bij strijd tegen wateroverlast: “Steeds meer stortbuien”

Foto: NH / Tom JurriaansFoto: NH / Tom Jurriaans

EGMOND AAN DEN HOEF – De Noord-Hollandse Molenfederatie heeft het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier aangeboden ouderwetse molens in te zetten als noodbemaling bij hevige regenval. 55 poldermolens zijn in staat om 25.065 hectare geheel of gedeeltelijk droog te houden. Erik Zwijnenberg is een van de vrijwillige molenaars die zijn molen graag met dat doel laat draaien.

Door klimaatverandering worden de regenbuien steeds heftiger en valt er in korte tijd veel hemelwater, meldt de Noord-Hollandse Molenfederatie in een persbericht.

Dat merkt ook Zwijnenberg van de Wimmenumer molen. “Vroeger was het anders, het regende natuurlijk ook wel, maar de hoeveelheid regen neemt toe en vooral de tijden waarin die regen neerkomt. Massale stortbuien”, zegt Zwijnenberg tegen NH Nieuws.

Hoewel het Hoogheemraadschap er bij zo’n weerbeeld voor zorgt dat overtollig water wordt weggesluisd naar meren, plassen en kanalen, kunnen die gemalen het niet altijd bolwerken.

Strijd
Daarom heeft de Molenfederatie het Hoogheemraadschap aangeboden om bij extreme wateroverlast ook de windmolens te laten draaien. “Veel mensen denken dat wat nieuw is, beter is, maar dat is niet altijd zo. Soms kan iets ouds een goede aanvulling zijn op het nieuwe”, zegt Willem Rol van de Molenfederatie.

De vrijwillige molenaars krijgen zouden voor de inzet van hun molen een vergoeding moeten krijgen, vindt de federatie. Omdat ze naast hun vrijwillige molenaarschap vaak een baan hebben, moeten ze bovendien goede afspraken maken met hun werkgevers voor het geval de nood aan de man is. “Als gepensioneerde is dat voor mij wat makkelijker. Vroeger toen ik werkte, ging het wat lastiger.”

Als het straks weer met bakken uit de lucht valt, staat Zwijnenberg meteen klaar. “Dan kriebelt het meteen en dan wil je malen en die zeilen voorleggen, absoluut.”

Dijkgraaf
Volgens Marko Cortel van het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier is de inzet van de 55 poldermolens nog geen uitgemaakte zaak. “De dijkgraaf vindt het een sympathiek plan, maar we zullen het eerst bestuderen en komen er dan op terug.”

Bron: Noordhollands dagblad 14-6-2018


’Zet alle oude poldermolens in als hulp voor watergemaal’

’Zet alle oude poldermolens in als hulp voor watergemaal’
© Foto HHNK

Molen De Groenvelder in Groenveld, bij Sint Maarten.

Alle 55 maalvaardige poldermolens in Noord-Holland boven het Noordzeekanaal moeten weer een functie krijgen in de waterhuishouding.

Volgens voorzitter Peter Tange van de Molenfederatie Noord-Holland zijn de voordelen groot. ,,Alle vrijwillig molenaars willen meewerken”, zei hij woensdagavond in Heerhugowaard tot dijkgraaf Luc Kohsiek van Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK).

Zware regenbuien

De traditionele molens kunnen de elektrische gemalen prima bijstaan, betoogde Tange. Hij benadrukte de noodzaak van extra bemalingscapaciteit. Het KNMI verwacht vaker zware regenbuien. Bij alleen mechanische bemaling duurt de afvoer langer.

Bij voldoende wind hebben de meeste molens meer capaciteit dan het poldergemaal. Bij de Wimmenummer molen in Egmond is die zelfs tweeënhalf keer groter.

Kwetsbaar

De meeste polders worden drooggehouden door één gemaal. ,,Het waterschap is daardoor kwetsbaar.” Tange wees op de risico’s van storingen en stroomuitval.

,,Een wereldwijde hack legde vorig jaar containerterminals in Rotterdam voor enkele etmalen stil. ICT-cyberaanvallen kunnen grote gevolgen hebben voor de bemaling. Molens hebben daar geen hinder van. Die hebben alleen wind nodig.”

CO2-uitstoot

Assistentie met windbemaling kan veel energie en CO2-uitstoot besparen, berekende Tange. Dat kan oplopen tot jaarlijks 50.000 kWh en 33.000 kilogram.

Dankzij deze financiële besparing ziet Peter Tange (die ook burgemeester van Wormerland is) mogelijkheden voor een ’bescheiden vergoeding’ voor de vrijwillig molenaars. ,,Belangrijkste is dat zij niets liever doen dan draaien. En een werkende molen is de beste manier van onderhoud.”

Noodgevallen

Bij de 55 molens gaat het om 25.000 hectare polderland. Enkele worden al bij noodgevallen ingezet. Negentien molens zijn van HHNK. De meeste andere molens zijn eigendom van stichtingen.

Zes andere waterschappen schakelen al geregeld traditionele molens in.

Dijkgraaf Koshiek noemde het plan ’sympathiek’. ,,Wij staan er open voor.”


Nekkermolen

Noordhollands Dagblad (19-05-2011)  

Molens horen bij het waterschap

~ De prachtige polderreuzen kunnen meehelpen in de vraagstukken van vandaag! ~

Edam – Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier houdt zijn laatste negentien poldermolens toch in bezit. Ze worden niet ondergebracht in een nieuwe stichting.

Na bijna uur was dit gisteravond het resultaat van een roerige vergadering van het algemeen bestuur van het waterschap. Uiteindelijk besloot het dagelijks bestuur – dijkgraaf en hoogheemraden – het voorstel in te trekken om de molens af te stoten. Daarmee blijft het waterschap eigenaar van dit cultuur-historisch erfgoed.

Met het verrassende besluit van het dagelijks bestuur boekte het comité ’Be-Houd molens bij Hoogheemraadschap’ succes. De actiegroep haalde een ongekend groot aantal handtekeningen op. Dat bleken er uiteindelijk 11.000 te zijn. Voorzitter Jaap IJff van het aanbevelingscomité overhandigde het resultaat van de actie gisteravond aan dijkgraaf Luc Kohsiek. Hij deed dat samen met de 10-jarige Lars Zandbergen, de jongste actievoerder.

Aanvankelijk leek het voorstel tot afstoten gisteravond weinig voor gevaar voor het dagelijks bestuur te lopen. Dat veranderde gaandeweg toen bleek dat hoogheemraad Klaas Schaafsma niet op alle vragen een antwoord had. Vooral twijfels over het lot van de molens in de verdere toekomst kon hij niet wegnemen. Ook nut en noodzaak bleven onduidelijk voor veel bestuurders. Schaafsma is in het dagelijks bestuur de man van de financiën. Alle onzekerheden waren voor de fractie Groen Waterland, onder aanvoering van Klazien Hartog, reden om met een amendement te komen. 

Dit voorstel werd gesteund door een krappe meerderheid en riep op tot een onderzoek naar voor- en nadelen van behoud van de molens. De fracties VVD, Algemene Waterschapspartij, Lijst Bedrijfsleven Meer met Water, Kamer van Koophandel en LTO stonden, als minderheid, achter het dagelijks bestuur.

Kohsiek liet het niet op stemmen aankomen. Na een lange schorsing besloot het dagelijks bestuur het voorstel tot afstoten in te trekken. Daarmee kozen dijkgraaf en hoogheemraden eieren voor hun geld. Door de intrekking blijft de huidige situatie in stand: het waterschap als betrouwbare eigenaar. De verontruste molenaars op de publieke tribune slaakten een zucht van verlichting.

HDC Media